İYTE ve Manchester Üniversitesi’nden jeotermal üzerine ortak proje

İYTE Teknoparktan görünüm (kaynak: İYTE web sitesi)

Cannur Bozkurt 15 Şub 2021

Tübitak-Britisch Council İkili İş Birliği kapsamında tasarlanan ve desteklenen 7 projeden biri olan GeoGrab (Gediz Grabeni’nde Yüksek Sıcaklık Jeotermal Enerji Sistemlerinin Sürdürülebilir Gelişimi İçin Jeotermal Sıvılarda Bor Yönetimi) Projesi, İzmir Teknoloji Enstitüsü (İYTE) ve Manchester Üniversitesi (UoM) ortaklığında, Jeotermal çıkış sıvısından Bor’u değerlendirmek ve uzaklaştırmak için yenilikçi, düşük maliyetli çözümler üretmek ve Gediz Graben’inde jeotermal su-kaya etkileşimi sonucunda Bor oluşum mekanizmalarını anlamak için kavramsal ve nümerik modeller geliştirmeyi hedeflemektedir.

2020 yılında çalışmalara başlanan ve 2022 yılı sonuna kadar devam etmesi planlanan GeoGrab projesinin Türkiye ayağını İYTE Kimya Mühendisliği Öğretim Üyesi ve Jeotermal Enerji Araştırma ve Uygulama Merkezi (JEOMER) Merkez Müdürü Doç. Dr. Aslı YÜKSEL ÖZŞEN yürütürken, Birleşik Krallık ayağını da Manchester Üniversitesi’nde Jeoloji Mühendisliği Kıdemli Öğretim Görevlisi olan Dr. Majid SEDIGHI yönetmektedir. İYTE Uluslararası Su Kaynakları ABD Öğretim Üyesi ve Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Alper BABA GeoGrab Projesine danışmanlık yaparken, İYTE Çevre Mühendisliği Öğretim Üyesi ve Çevre Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Merkez Müdürü Dr. Öğretim Üyesi Hatice Eser ÖKTEN ve JEOMER’de görev yapan Öğretim Görevlisi Dr. Taygun UZELLİ de araştırmacı olarak yer almaktadırlar.

Türkiye’den Manisa Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı (YİKOB)’nın da büyük paydaş olarak yer aldığı projede, suyu tarımsal kullanım için geri dönüştürerek jeotermal sistemlerin su tüketimini azaltan yenilikçi hibrit teknolojiler geliştirilecek ve su kaynaklarının kirlenme riski en aza indirilecektir.

Hem saha çalışmaları hem de laboratuvar ortamında gerçekleştirilecek deneylerle,

• Gediz Grabeni’ndeki jeotermal sistemlerin jeolojik, jeokimyasal ve hidrotermal yeraltı koşullarının ayrıntılı bir şekilde anlaşılmasını sağlanacak,
• Yüksek sıcaklıklı jeotermal sistemlerin yüzey altı ve işletme koşullarında Bor oluşumu ve salınımı için sağlam tahmin kabiliyeti geliştirilecek,
• Borun seçici tutulumu için bölgedeki lignoselülozik atıklar işlevselleştirilerek yeni, organik sorbentler geliştirilecek ve Bor giderim performansları incelenecek,
• Yüksek sıcaklıkta jeotermal akışkan altında etkili performansa sahip su için gelişmiş bir adsorpsiyon-elektrodiyaliz (AdED) hibrit reaktör sistemi tasarlanacak ve,
• Kapasite oluşturma ve yaygınlaştırma faaliyetleri yoluyla jeotermal çıkış suyu kirliliğini yönetmek için Türkiye ve Birleşik Krallık’ta daha geniş çok taraflı stratejik araştırma ve geliştirme ortaklıkları kurulacaktır.

Kaynak: İYTE Basın Bülteni