Finlandiya jeotermal projesinde yenilikçi sondaj teknolojisi

Geomachine'in GM2000 sondaj kulesi (kaynak: Geomachine)

Merve Uytun 30 Eki 2023

Birkaç hafta önce Lounavoima’nın atık yakma tesisi sahasındaki jeotermal proje , 2008 metre derinliğe kadar termal kuyu açılmasıyla yeni bir rekora imza attı. Bu derinliğe kadar sondaj yapılması, atık yakma tesisi için çok daha fazla termal çıktı ve termal depolama kapasitesi sağlıyor.

Jeotermal projenin arkasındaki geliştirici , bu yılın başlarında Finlandiya’nın Vantaa kentinde bir jeotermal bölgesel ısıtma projesinde de yer alan teknoloji şirketi QHeat’tir. Lounavoima projesinin yürütülmesindeki bir diğer önemli bileşen ise Geomachine’in GM2000 sondaj teknolojisidir. 

Entegre bir sondaj çözümü

GM2000 kuyu sondaj teknolojisi sadece bir sondaj kulesi değil, aynı zamanda sondaj sürecini optimize etmek için basınçlı hava sistemi ve akıllı kontrol ve kayıt sistemi içeren eksiksiz bir jeotermal sondaj çözümüdür.

“Birkaç yıl önce inovasyonumuz için pratik bir uygulayıcı aramaya başladığımızda, Finlandiya’da derin jeotermal kuyu sondajı konusunda herhangi bir uzmanlığın olmadığını fark ettik. Geomachine’in zemin araştırması ve kuyu dibi darbeli sondaj konusunda onlarca yıllık deneyimi var, bu nedenle konseptimizi geliştirmek için onlarla görüşmelere başladık.  QHeat CEO’su Erika Salmenvaara, “Sondaj kulesini geliştirmek için gereken uzmanlığa sahip oldukları açıkça ortaya çıktı” dedi.

GM2000 kuyu sondaj makinesinin tasarımında genel maliyet etkinliğine, otomatik veri kaydına, sondaj sürecinin gerçek zamanlı analizine ve iş güvenliğine özel önem verilmiştir. “GM2000 çözümünün benimsenmesi çeşitli faydalar sağladı. Sondajcıların iş tatmini arttı çünkü artık ellerinde modern bir araç var. İş daha güvenli ve sondaj makinesi uzaktan kontrol edilebildiği için sondajcılar artık emisyonlara maruz kalmıyor. Sondaj makinesinin veriye dayalı kontrolü sayesinde sondajcı her zaman delikte neler olduğunu bilir. Genel olarak iş daha güvenli ve daha kaliteli hale geldi.”

Kolay mobilizasyon ve hızlı dağıtım GM2000’in diğer önemli özelliklerinden bazılarıdır. Boyutu küçüktür, taşınması kolaydır ve sondaj için hazırlanması hızlıdır.

Deliciden proses operatörüne

Otomasyon, GM2000’in tasarım sürecinin önemli bir parçasıdır. CAN veri yolu kontrol sistemi aracılığıyla, GM Bit Ağırlık (WoB) kontrolü ile otomatik delme yapılabilir. Bu, matkap ucu basıncını önceden tanımlanmış hedef seviyelerde tutar, böylece delme hızını optimize ederken ucun aşınmasını ve hasarını en aza indirir.

Devrilebilir döner kafa, sondaj dizisinin yüklenmesi ve boşaltılması için besleme tablasıyla birlikte çalışacak şekilde otomatikleştirilmiştir. Çubuk bağlantılarının açılması ve sıkılması, hidrolik kelepçe ve kayan çubuk tutucuyla kolaylaştırılmıştır. Tüm operasyonlar bir güvenlik radar sistemi ile korunmaktadır. Bütün bunlar sondajı operatör için güvenli, hızlı ve kolay hale getirir.

GMTracker ^DTH  veri kayıt yazılımı kullanılarak kuyu sondaj verileri toplanır, gerçek zamanlı olarak izlenir, analiz edilir ve raporlanır. Sondaj ilerlemesi grafiksel olarak kaydedilebilir ve takip edilebilir. İzlenen değerler arasında delme ilerleme hızı, dönüş hızı ve tork, ilerleme kuvveti ve matkap ucu basıncı yer alır. Geomachine kompresör kullanıldığında veri kaydedici aynı zamanda kompresörün yakıt tüketimini, sondaj basıncını ve hava hacmini de izleyebilir. Operatör ayrıca sondaj ilerleme tablosuna notlar da ekleyebilir.

Makine Öğrenimi GMTracker DTH’nin üstün özelliklerinden biridir. Operatör, izlenen göstergeleri seçebilir ve ardından yazılım, sondaj sırasında öğrendiklerine göre ayarlamalar önerir.

GMTracker DTH  sondaj süreci için en ekonomik değerleri bulmak ve öngörülebilirliği sağlamak üzere birden fazla sondaj sahası ve ekipman seçeneği üzerinden veri analizi yapılmasına olanak tanır. Veri kaydedici, toprak bileşimini otomatik olarak ölçer ve kaya yuvası bağlantılarını ve kaya kırıklarını kaydeder; böylece bir raporlama aracı olarak da kullanılabilir.

Tüm bunlar zorlu koşullarda bile başarılı bir delme işleminin sağlanmasına yardımcı olur. Makine operatörünün rolü sondajcıdan proses kontrolörüne dönüşür.

İşbirliği olağanüstü başarılara yol açar

Erika Salmenvaara’ya göre Geomachine ile yapılan işbirliği, güçleri birleştirmenin nasıl mükemmel sonuçlara yol açabileceğinin mükemmel bir örneği. “Misyonumuz, müşterilerimize özellikle ısıtma alanında karbon nötr olma yolculuklarında yardımcı olmaktır. Ürünümüz temiz ısıtma enerjisidir. Geomachine ise misyonumuzu pratik olarak hayata geçirmek için çözüm sunuyor. Farklı sektörlerde faaliyet gösteriyor olsak da ortak bir faydaya ulaşma konusunda gerçek bir sinerji bulduk.”

Hem QHeat hem de Geomachine, kendi işlerini büyütmek için bu işbirliğinden yararlanıyor. “Bizim için işbirliği, inovasyonumuzu ihtiyaç duyanlara somut bir ürün olarak satmamızı sağlıyor. Geomachine ise ürün portföyüne yeni bir çözüm ekleyerek, zemin araştırmasından jeotermal enerji sondajına kadar tekliflerini genişletiyor.”

Gelecekte, Geomachine sondaj çözümü emlak yatırımcılarına, bölgesel ısıtma geliştiricilerine, inşaat şirketlerine ve büyük mülk sahiplerine pazarlanacak. Ayrıca GM2000’i bir elektrik hattına bağlantı olanağı sağlayacak şekilde genişletme planları da var. Geomachine’in misyonu, jeotermal kuyu sondaj endüstrisini yeni ve daha verimli bir döneme taşımaya katkıda bulunmaktır.

Kaynak: ThinkGeoEnergy