GÜNDER ve JESDER’den hibrit santrallere yönelik çevrimiçi toplantı

Stillwater hibrit jeotermal-güneş santrali, Nevada (kaynak: Enel, video ekran görüntüsü)

Cannur Bozkurt 25 Ara 2020

Uluslararası Güneş Enerjisi Derneği Türkiye Bölümü (GÜNDER) ve Jeotermal Elektrik Santral Yatırımcıları Derneği (JESDER), Birden Çok Kaynaklı (Hibrit) Elektrik Üretim Tesisi Mevzuatı ile ilgili sektör paydaşlarının görüş ve önerilerini almak ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na sunmak üzere, çevrimiçi bir toplantı düzenledi.

Toplantı sonrası iki dernek, hibrit elektrik üretim tesisleri ile santral sahalarının güneş açılabilmesine yönelik görüş ve önerileri özetle şöyle sıralandı:

• Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK) projelerinde santral arazisi koordinatları içerisinde mera, orman ya da tarım vasıflı olan yerler dışında kalan eğer araziler hala varsa, öncelik için bu arazileri kamulaştırmak ya da hazine arazileri üzerinde irtifak tesis etmek suretiyle bu alanlara hibrit santral kurulabilmesinin sağlanması, sektör temsilcileri tarafından talep edilmiştir.
• Jeotermal santrallerde proje alanı ya da santral sahası tanımı son derece kısıtlı yapılmış,olmakla birlikte JES lerin Batı Anadolu Bölgesinde Gediz ve Büyük Menderes ovalarında ve Büyük Ova olarak korunan bölgelerde yapılmış olması nedeni ile GES yapma imkanı meri Tarım Mevzuatı gereği 1. sınıf tarım arazilerinin bulunduğu alanlarda hukuken mümkün olamamaktadır. Dolayısıyla bu tanımın net bir şekilde açıklanması gerekmektedir.
• Jeotermal Kaynak İşletme Ruhsat sahası içerisinde Güneş enerjisi kurmaya müsait olan yer neresi ise gerek binaların çatıları; gerek tarım dışı olan arazisiler; gerek kuyu başlarındaki tarım dışı araziler gibi bunların hepsinin net şekilde tanımlanması GES santrallerinin jeotermal tesislere entegre edilmesi için büyük önem arz etmektedir.
• Jeotermal santrallerde iç tüketimin karşılığı %20 mertebelerinde olduğu ve bu tesislerde kurulacak güneş santrallerinin iç tüketim kadar kurulu güç ile limitlenmiş olmasından kaynaklı olarak bu santrallerin iç tüketimlerinin iç tüketim kadar bir GES ile karşılanamayacağı; karşılamak için daha büyük tesislere ihtiyaç duyulduğudur. Bu tesislerin de iç tüketim kurulu gücü üzerinden değil; yıllık enerji üretimi üzerinden değerlendirilmesi eğer mümkünse, bu şekilde değerlendirilmesinin sağlanması, yine ruhsat alanı içerisindeki tarım vasfı olmayan arazilerinin kullanımının serbest bırakılması, sektör temsilcileri tarafından ortaya konulmuş, kabul gören bir görüş olarak belirtilmiştir.
• Kojenerasyon tesislerinde, bir yenilenebilir enerji kaynağının mevcut gazla çalışan bir çevrim santraline nasıl entegre edileceği ve bu entegrasyon sonrasında da bunun hangi seviyede Alçak Gerilim mi, Orta Gerilim seviyesinden mi bağlanacağı konusunda EPDK nezdinde ya da Dağıtım Şirketleri nezdinde dahi bir çelişki bulunmaktadır. Bu hususun biz düzenleme ile netleştirilmesi gerekmektedir.
• GES tesisinde üretilecek elektriğin tamamını iç tüketimde kullanan tesisler için nasıl mahsuplaşılacağı veya mahsuplaşma yapılıp yapılmayacağı konularında da mevzuat içerisinde net bir tanımlamama yapılmamış olup, bu hususlar uygulamada belirsizlikler yaratmakta, ya da uygulamanın yapılmasını engellemektedir.
• Mevzuatta yer alan; EK-II Tablodan 5 yıl boyunca yerli kaynak desteği alarak işletmeye girmiş yenilenebilir enerji tesislerinde, ikincil kaynağa ilişkin olarak; bir önceki yıl alınmış en yüksek yerlilik oranındaki tesislerin oranında bir ekipman kullanılma zorunluluğu, eğer kullanılmazsa ana kaynağın da yerli Ek II’den faydalanamayacağı gibi bir madde mevzuatımızda yer almaktadır. Bu madde hakkında bir düzenleme yapılması sektör temsilcileri tarafından talep edilmiştir.
• Mevzuatta yer alan belirsizlikler nedeni ile yatırımlar gecikmekte, özellikle YEKDEM süresi bitecek olan tesisler burada elde edecekleri gelirleri bankalara göstermek yolu ile finansman yapabilmektedir. Bu anlamda, mevzuat değişikliklerinin bir an önce hayata geçirilmesinin büyük önem arz ettiği sektör temsilcileri tarafından belirtilmiştir.

Kaynak: JESDER