JESDER, enerji alanında yasalaşan düzenlemelere dair görüşlerini paylaştı

GT 2019'da Ufuk Şentürk açılış konuşması yaparken (kaynak: JESDER)

Cannur Bozkurt 7 Ara 2020

Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun teklifinin kabul edilmesinin ardından JESDER, aşağıda yer alan bülten aracılığı ile görüşlerini paylaştı:

Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun teklifinin hazırlanma amacı genel itibari ile enerjide dışa bağımlılığın azaltılmasına, enerji kaynaklarının optimum düzeyde değerlendirilmesine ve enerji arz güvenliğinde risklerin azaltılmasına ve yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanma noktasında üretimin arttırılmasına yöneliktir. Kanun teklifinin kabulüne kadar bizlerin ve diğer yenilenebilir enerji derneklerinin de yoğun çalışmaları ve görüşmeleri oldu.  Nihayetinde bu hafta taslak onaylandı ve 2 Aralık2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Konuyu jeotermal kaynaklar açısından değerlendirdiğimizde bu kanun değişikliği; YEKDEM’e bağlı diğer düzenlemeler de artık YEKDEM’in hazırlıklarının tamamlandığını gösteriyor. Bu düzenlemelerle birlikte YEKDEM’in TL olarak belirlenmesi kesinleşti. Önceki sistemde döviz olarak verilen teşvik yatırımcı açısından oldukça verimli işlemiştir. Bu sayede pek çok yatırım yapılabildi ve projeler hayata geçebildi. Çünkü santral yatırımlarında kullanılan ekipman temini de dövize endeksli.  Şu anda Türkiye’de türbin, jeneratör, hız kontrol sistemi, egzoz sitemi ve basınçlı kapları üretebiliyoruz. Yabancı ekipmandan bağımsız yatırım yapabilmek bile büyük avantaj sağlıyor. Tabi bunun %100’e erişmesi şu anda mümkün değil. Bu çerçevede bir an önce %100 yerli üretim daha çok desteklenmeli ki TL bazındaki teşvikler yatırımcı lehine işleyebilsin. Bu tür teşviklerin ikincil yatırımlar adını verdiğimiz seracılık, konut ısıtma, termal turizm gibi alanlarda da artarak devam etmesini diliyoruz. Bu kapsamda verilecek teşvikler TL bazında olacak bu sebeple artık bizler için önemli olan teşviğin eskalasyonudur. Bu çarpanın %50 Dolar ve %50 Euro olarak belirlenmesi ilerleyen ve devam eden projelerde yatırımcı için avantaj sağlayacaktır.

İdare payı adı altında yatırdığımız yüksek tutarların yerel yönetimlere de aktarılması ile ilgili hükümlerin kanun içinde yer alması bizi mutlu etti. Ayrıca bugüne kadar sorun olan elektrik enerjisi üretimi hariç JES’lerden alınan idare payının da yeniden düzenlenmesini olumlu karşılıyoruz. Daha önce ciro üzerinden % 1 olarak alınan idare payının ikincil kullanımlarda artık kullanılan metreküp üzerinden 1,5 TL’yi geçmeyecek şekilde alınması ve yıllık güncellemede bir üst limit belirlenmesini de olumlu karşılamaktayız. Ayrıca idare payı hesaplanmasında kullanılacak su miktarının belirlenmesinde usulsüzlük yapıldığının veya kaçak kullanımın tespit edilmesi halinde idare tarafından 500.000 Türk lirasını geçmemek üzere ruhsat sahibine bir önceki yılda kullandığı su miktarının karşılığının iki katı oranında idarî para cezası tahakkuk ettirilir. İdarî para cezası miktarı 20.000 Türk lirasından aşağı olamaz. Aynı fiilin ruhsat dönemi içerisinde üçüncü kez tekrarı halinde teminat irat kaydedilerek ruhsat iptal edilir ifadesi de haksız rekabetin önüne geçecek ve adaleti sağlayarak ilgili işlemlerin uygulanması ile birlikte haksızlığı ortadan kaldıracaktır. Bu uygulama ile birlikte, %1 idare payından alınacak 1/5’lik oran, ilçe belediyelerine, köy tüzel kişiliklerine aktarılacak. Böylelikle yerel yönetimlere katkı sağlanmış olacak ve yerel yönetimlerin JES’lere bakış açısını değiştireceğine inanıyoruz.

MTA’nın YİKOB ve İl Özel İdarelerinin uhdesinde bulunan ve araştırma bütçeleri bulunmayan kuruluşlar için araştırılmak üzere devraldığı ruhsatların, kaynağın bulunmasına mütehakip aynı kuruluşlara devrine izin veren bu düzenlemeyi, jeotermal enerji sektörünün gelişmesi ve kamu faydası için yerinde bir düzenleme olarak değerlendiriyoruz. MTA ihalelerinin önünde bulunan taksitlendirme vb. engellerin de kaldırılarak, bu kaynaklarla yatırımcıların buluşması amaçlanmıştır.

Özetle jeotermal santraller için yapılan kanun değişiklikleri genel itibari ile bizleri mutlu etmiştir. İhtiyacımız olan detaylar için Bakanlıklar nezdinde çalışmalarımız devam edecek ve yerli üretime destek olmak için her zamanki gibi elimizden gelen desteği sağlayacağız.

Kaynak: JESDER