Kenya’daki elektrik tarifeleri üzerindeki baskı artıyor

Kenya'daki enerji nakil hatları (kaynak: flickr/ aaron.knox, creative commons)

Merve Uytun 30 Eki 2021

Kenya’da ülkenin enerji sektörü üzerinde etkisi olan enerji talebinin düşmesiyle ilgili son bir yılda çeşitli haberler geldi. Bu nedenle, Aralık 2021 gibi erken bir tarihte başlayan elektrik tarifelerinde planlı bir indirimle ilgili haberlerin çıkması gerçek bir sürpriz değil. Cezayir Times, Ekim ayının ilk haftasında, elektrik tarifelerinde %33’ten fazla bir indirimi için çaba gösterildiğini bildirdi.

Tüketici tarifelerinin kilovat saat başına ortalama Ksh24’ten (0,21 $) kilovat saat başına Ksh16’ya (0,14 $) düşürülmesi, ülkedeki elektrik maliyetini kısmen gözden geçirmek için oluşturulan 15 üyeli bir Başkanlık Görev Gücü’nün doğrudan yabancı yatırımları (DYY’ler) çekme ve endüstriyel büyümeyi teşvik etme çabalarının bir parçasıdır. Devlete ait Kenya Power’ın çoğunluğu, sanayiciler güvenilir ve daha ucuz arzı güneş enerjisine kaydırmaya çalışırken, talep riskleri nedeniyle bir krizle karşı karşıya.

Ekonomik Anket Raporu’na (2021) göre, geçen yıl toplam elektrik talebi 2019’da 11.620.7 GWh’den 11.603.6 GWh’ye düşerken, iç talep aynı dönemde 8.854.0 GWh’den 8.796.4 GWh’ye düştü. 2020 yılında büyük ve orta ölçekli ticari kategorilere elektrik satışları yüzde 3,6 azalarak 4.281 GWh’e gerilerken, iletim ve dağıtım kayıpları 2.790,7 GWh veya toplam yerli üretimin yüzde 24,3’ü olarak gerçekleşti.

KP’nin endüstriyel müşterileri – satış gelirlerinin yüzde 54,8’ini oluşturuyor – ancak yavaş yavaş kendi ürettiği güneş enerjisine geçerek, zaten azalan finansmanına daha fazla darbe vuruyor.

Geçen hafta, Başkan Uhuru Kenyatta, 29 Mart 2021’de oluşturulan Elektrik Satın Alma Anlaşmalarının Gözden Geçirilmesine İlişkin Başkanlık Görev Gücü’nün raporunu aldı.

Aynı zamanda Endüstriyel ve Ticari Geliştirme Kurumu’nun (ICDC) şu anki başkanı olan John Ngumi’nin başkanlık ettiği görev gücü, mevcut Güç Satın Alma Anlaşması (PPA) tarifelerinde derhal bir indirim sağlamak için Bağımsız Güç Üreticileri (IPP’ler) ile gözden geçirme ve yeniden müzakereler yapılmasını tavsiye etti.

Kenya Power, Kenya Electricity Generating Company Plc (KenGen), Independent Power Producers (IPP’ler), Uganda Electricity Transmission Company Limited (UETCL), Etiyopya Elektrik Enerjisi Şirketi ve Tanzanya Elektrik Tedarikinden toplu olarak satın alınan elektriğin iletimi, dağıtımı ve perakende satışı ile görevlendirilmiştir.

Geçen yıl ülkedeki toplam elektrik üretimi 17,1 GWh azalarak 11,603,6 GWh’ye gerilerken, aynı dönemde KenGen’in termik elektrik üretimindeki önemli düşüşü nedeniyle termik elektrik üretimi yüzde 42,5 azalarak 754,5 GWh’e geriledi.

Rüzgardan elektrik üretimi yüzde 14,8 azalarak 1.331,4 GWh’ye düştü Jeotermal elektrik üretimi yüzde 3,3 azalarak 5.059,8 GWh’ye geriledi.

Bununla birlikte, hidroelektrik üretimi, esas olarak 2020’de yaşanan olumlu yağışlar nedeniyle yüzde 32,1 artarak 4,232,7 GWh’ye yükseldi.

Afrika’daki enerji maliyeti ve güvenilirliği üzerine bir Dünya Bankası araştırması, kıtadaki kamu hizmeti firmalarının nakit sıkıntısı içinde olduğunu ve varlıklarının bakıma muhtaç hale gelmesine izin vererek, elektrik kesintilerini şiddetlendirdiğini ortaya koydu. Ankete göre, kamu hizmetlerinin tarife gelirlerinde maliyet kurtarmaya yönelik bir yörünge başlatmak için kabul edilebilir bir hizmet kalitesi seviyesine ulaşmaya odaklanması gerekiyor.

“Kesintiler azalmadan devam ederken tarifeleri yükseltmek, bir geri tepmeye davet etmek zorunda. Operasyonel verimsizlikleri aşamalı olarak ortadan kaldırarak, kesintilerin süresini (sıklık değilse de) azaltmak için kısa vadeli önlemler uygulayarak ve genel olarak müşteri hizmetleri kalitesini ele alarak maliyetleri azaltabilirler” diyor.

Kaynak: ThinkGeoEnergy