Yeraltı PNNL laboratuvarında yapılan EGS araştırması
Stimülasyon ve Akış Sistemi, PNNL (kaynak: Chris Strickland, PNNL web sitesi)
Merve Uytun
14 Mar 2022
PNNL'nin Güney Dakota'daki bir yeraltı araştırma tesisi, Gelişmiş Jeotermal Sistemler konusunda çığır açan araştırmalar yürütüyor.
Pasifik Kuzeybatı Ulusal Laboratuvarı’nın (PNNL) türünün ilk örneği Stimülasyon ve Akış Sistemi, Gelişmiş Jeotermal Sistemler (EGS) üzerinde çığır açan araştırmalar yapmak için kullanılıyor. Bu araştırma tesisini benzersiz kılan pek çok şey arasında, Güney Dakota’daki Lead’deki Sanford Yeraltı Araştırma Tesisi’nde 4100 fit yeraltında yer almasıdır.
Sistem esas olarak, her biri dört inç çapında olan beş sondaj deliğinden oluşur. Akışkan, kuyulardan birine pompalanır ve diğerlerinden dışarı pompalanır. Tekrarlanan denemeler yoluyla araştırmacılar, farklı koşullar altında akışkan-kaya etkileşimlerini analiz edebilir.
Bu laboratuvardaki araştırma, Enerji Bakanlığı Jeotermal Teknolojileri Ofisi (GTO) kapsamındaki EGS-Collab projesinin bir parçasıdır. Bu projede diğer birçok laboratuvar, üniversite ve endüstriyel ortak yer almaktadır.
EGS-Colllab’ın amacı, EGS’nin ilerlemesinin önündeki temel engelleri ele almaktır. Sonunda, laboratuvar ölçeğindeki bulgular, gelecekteki FORGE sahasının geniş alan ölçeğinde test edilecektir.
Kapsamlı bir test ve veri toplama sistemi
PNNL bilim adamı ve EGS Collab Simülasyon ve Akış Ekibi Lideri Chris Strickland, sistemi “jeotermal çalışma için önemli verileri toplamak için gereken birkaç bileşeni tek bir sistemde toplaması” açısından benzersiz olarak tanımlıyor.
Sistem, yüksek basınçlarda sondaj deliklerine sıvı enjekte etmek için iki enjeksiyon pompası kullanır. Bir pompa hassas akış ve basınç kontrolü için kullanılırken, diğer pompa çok yüksek akış hızları sağlamak için kullanılır.
Enjekte edilen sıvının sıcaklığı bir sıvı soğutucu kullanılarak kontrol edilirken, ters ozmoz sistemi enjekte edilen sıvının tuzluluğunu ölçer. Kayanın bu iki parametredeki değişikliklere nasıl tepki vereceği, projenin kritik bir parçasıdır.
“Paketleyiciler” ayrıca belirli sondaj bölümlerindeki sıvı akışını kontrol etmek için kullanılır. Basınç ve sıcaklık sensörleri ile donatılmış bu paketleyiciler, sondaj deliklerine yerleştirilir. Paketleyicilerdeki basınçlı hava keseleri, sondaj deliklerini kapatmak ve sızıntıyı önlemek için şişirilebilir.
Strickland ayrıca, tesisin konumuna rağmen araştırmacıların yer altında çok fazla zaman harcamasına gerek olmadığını söyledi. “En iyi yanı, sistemin özerk olması, yani evde bir dizüstü bilgisayar veya telefon kullanarak onu çalıştırabilir ve yer üstünde veri toplayabiliriz.”
Strickland, “Bileşenler ayrı ayrı iyi ve faydalı veriler getiriyor” diye ekledi. Tek bir sistem olarak EGS Collab, jeotermal enerji geleceğini öne çıkarmaya yardımcı olacak en kapsamlı verileri alacak.”
Kaynak: ThinkGeoEnergy
